تحلیل شاخص های زنجیره تامین مدور در صنایع الکتریکی و الکترونیکی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت صنعتی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 گروه ریاضی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

3 گروه مدیریت، واحد مبارکه، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

صنعت الکتریکی و الکترونیکی یکی از سریع‌ترین صنایع در حال رشد جهان است که به دلیل تولید حجم بالای ضایعات الکترونیکی و مصرف گسترده منابع، نیازمند گذار به یک مدل پایدارتر مبتنی بر اقتصاد مدور است که بر کاهش ضایعات، استفاده مجدد از منابع، و بهبود بهره‌وری زیست‌محیطی تأکید دارد. با این حال، اجرای موفق زنجیره تأمین مدور مستلزم شناسایی و درک روابط میان محرک‌ها، موانع و پیامدهای کلیدی است. در این پژوهش، با استفاده از تکنیک دیمتل فازی، روابط علّی میان ۷۵ شاخص شناسایی‌شده در صنایع الکتریکی و الکترونیکی ایران تحلیل شده است. شاخص‌های کلیدی بر اساس مرور ادبیات و مطالعات پیشین استخراج شده و در سه دسته محرک‌ها، موانع و پیامدها طبقه‌بندی شده‌اند. نتایج تحلیل دیمتل فازی نشان می‌دهد که ایجاد زیرساخت پایدار، حمایت مدیران و تغییر مدل کسب‌وکار، و طراحی محصول بادوام به‌عنوان تأثیرگذارترین محرک‌ها، نقش اساسی در تسهیل اجرای اقتصاد مدور دارند. در مقابل، محدودیت‌های تکنولوژیکی، هزینه‌های سرمایه‌گذاری اولیه و نبود استانداردهای سنجش عملکرد به‌عنوان مهم‌ترین موانع شناسایی شدند که مانع از تحقق کامل این رویکرد می‌شوند. همچنین، پیامدهایی مانند افزایش بهره‌وری زنجیره تأمین، کاهش مصرف مواد اولیه، و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای از مهم‌ترین نتایج مثبت اجرای این سیستم هستند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که تمرکز بر تقویت محرک‌های کلیدی و کاهش موانع اجرایی، می‌تواند دستیابی به پیامدهای مطلوب را تسهیل کند. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود سیاست‌گذاران و مدیران صنعتی با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های بازیافت، ایجاد استانداردهای ارزیابی، و تدوین مشوق‌های مالی و قانونی، زمینه را برای گذار به زنجیره تأمین مدور در این صنعت فراهم کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 21 بهمن 1403
  • تاریخ بازنگری: 20 اسفند 1403
  • تاریخ پذیرش: 23 اردیبهشت 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار