ساخت و اعتباریابی ابزار سنجش آمیخته‌های بازاریابی سبز در گردشگری ورزشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناس ارشد مدیریت گردشگری و رویداد ورزشی، گروه علوم ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزش، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 دانشیار گروه علوم ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزش، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

3 استادیار گروه علوم ورزشی، دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزش، دانشگاه بیرجند،بیرجند، ایران

چکیده

هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی ابزاری جهت سنجش و اندازه‌گیری آمیخته‌های بازاریابی سبز در گردشگری ورزشی بود. برای انجام آن از روش آمیخته اکتشافی استفاده شد. در بخش کیفی با استفاده از روش دلفی، سؤالات در معرض داوری 11 نفر از خبرگان مرتبط با موضوع تحقیق قرار گرفت. بعد از ادغام برخی از سؤالات و حذف آن دسته از سؤالات که به تشخیص افراد ذی‌صلاح مرتبط با موضوع نبود، پرسشنامه با تعداد 38 سؤال در طیف پنج امتیازی لیکرت تنظیم شد. روایی پرسشنامه از طریق محاسبه CVR، CVI، AVE و اعتبار آن از طریق آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بررسی و تایید شد. در مرحله کمی، جامعه آماری شامل کلیه گردشگران ورزشی در استان خراسان جنوبی بود. حجم نمونه، بر اساس جدول کرجسی و مورگان 384 نفر در نظر گرفته شد. به روش نمونه‌گیری تصادفی ساده پرسشنامه‌ها بین گردشگران ورزشی توزیع و جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل نتایج از آمار توصیفی برای توصیف داده‌ها، از آزمون بارتلت برای تعیین کفایت نمونه‌گیری و از تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی برای تعیین اعتبار سازه در نرم افزارهای  Spss22 و AMOS22 استفاده شد. از نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفه‌های اصلی و چرخش واریماکس، 10 عامل کیفیت محصول سبز، سبک محصول سبز، مسئولیت زیست‌محیطی سبز، قیمت سبز، مکان سبز، تبلیغات سبز، فرایند سبز، افراد سبز، سیاست و برنامه ریزی سبز و مشارکت سبز به‌دست آمد. مقادیر KMO (نشان دهنده کفایت نمونه‌گیری) برابر با 965/0 و آزمون کرویت بارتلت برابر با 601/7589، (0001/0> P) و مقدار کل ارزش ویژه مقیاس 38 سؤالی برابر با 1، به‌دست آمد. نتایج این مطالعه نشان‌می‌دهد که پرسشنامه آمیخته‌های بازاریابی سبز در گردشگری ورزشی از روایی و پایایی رضایت بخشی برخوردار است؛ در نتیجه می‌تواند ابزار مناسبی برای ارزیابی آمیخته‌های بازاریابی سبز در گردشگری ورزشی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

باغبان باغستانی، احسان، باقری، هادی و ناظمی، علی. (1400). تأثیر بازاریابی سبز بر تمایل مشتریان به خرید محصولات ورزشی با نقش میانجی تصویر برند. مطالعات بازاریابی ورزشی، 2(4)، 177-198. https://doi.org/10.34785/J021.2022.259
براخاص، حسین، همتی نژاد، مهرعلی و ایزانلو، زهره. (1399). بررسی تأثیر بازاریابی سبز بر نیات رفتاری مصرف کنندگان برندهای ورزشی با نقش میانجی مسئولیت اجتماعی و ترجیح برند. مطالعات بازاریابی ورزشی، 1(2)، 26-50. https://sid.ir/paper/392528/fa
بنار، نوشین، بیرامی، لیلا و گوهررستمی، حمیدرضا. (1398). تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر تبلیغات دهان به دهان با میانجی‌گری عشق به برند و وفاداری به برند. رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 7(24)، 25-37. https://sid.ir/paper/398585/fa
پودینه حاجی‌پور، حجت، پورصفر طبالوندانی، عمادالدین و باقری، یوسف. (1396). تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر تصمیم خرید محصولات ورزشی (مورد مطالعه: مشتریان فروشگاه‌های عرضه محصولات ورزشی شهر تهران). نشریه مدیریت ورزشی، 9(3)، 565-578. https://doi.org/10.22059/jsm.2017.64751
تهمتن، حمیدرضا، کهندل، مهدی، نوربخش، مهرنوش و بهاری، محی‌الدین. (1402). تأثیر آمیخته بازاریابی سبز بر ابعاد رفتاری ارزش ویژه برند سبز محصولات ورزشی. مطالعات بازاریابی ورزشی، 4(3)، 37-52. https://doi.org/10.22034/sms.2023.62832
حاجی حیدری، مهشید، سجادی، نصرالله، حمیدی، مهرزاد و رجبی، حسین. (1401). طراحی الگوی رابطه بازاریابی سبز و رفتار مشتریان ورزش‌های زمستانی. نشریه مدیریت ورزشی، 3(14)، 5-19. https://doi.org/10.22059/jsm.2022.221936.1739
حبیبی ساروی، خدیجه، سنایی، محمد و ضامنی، لیا. (1395). تأثیر بازاریابی سبز بر قصد خرید مشتریان ورزشی شهر ساری. در همایش ملی انجمن علمی مدیریت ورزشی. https://sid.ir/paper/877184/fa
حمزه‌پور، نیما، نظریان مادوانی، عباس و شهبازی، معصومه. (1400). مدل‌سازی معادلات ساختاری بازاریابی سبز و تمایل به خرید مشتریان محصولات ورزشی با میانجی‌گری مسئولیت‌پذیری اجتماعی فروشندگان ورزشی. تحلیل‌های جامعه‌شناختی و مدیریتی در ورزش، 9(6)، 91-107. http://jsmas.modares.ac.ir/article-9-58518
درویشی هرزویلی، فریبرز، رمضانی نژاد، رحیم و گوهررستمی، حمیدرضا. (1400). تأثیر بازاریابی سبز بر تصویر برند ورزشی و قصد خرید ورزشکاران در رشت. مطالعات بازاریابی ورزشی، 2(4)، 120-146. https://doi.org/10.34785/J021.2022.766
دولت‌خواه لائین، دری، ساعت‌چیان، وحید و کشتی‌دار، محمد. (1397). تحلیل آمیخته‌ی بازاریابی سبز در ترویج فرهنگ استفاده از دوچرخه با رویکرد ورزشی-تفریحی (مطالعه‌ی موردی: سامانه‌ی دوچرخه‌ی عمومی شهر مشهد). رویکردهای نوین در مدیریت ورزشی، 6(22)، 81-92. https://sid.ir/paper/400459/fa
داوری، علی و رضازاده، آرش. (1393). مدلسازی معادلات ساختاری با نرم‌افزار PLS. تهران: سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی.
عباسی، اعظم، اکبری‌یزدی، حسین، معین‌فرد، محمدرضا و الهی، حمیدرضا. (1402). مدل‌سازی آمیخته بازاریابی پایدار در صنعت گردشگری ورزشی ایران. فضای گردشگری، 47(12)، 35-58. https://sanad.iau.ir/Journal/gjts/Article/999503/FullText
رحمنی، عاطفه و بی‌نیاز، سیدعباس. (1395). تأثیر ارزش ویژه برند، بازاریابی اجتماعی و بازاریابی سبز در رفتار مشتریان محصولات ورزشی. در همایش ملی تحولات علوم ورزشی در حوزه سلامت، پیشگیری و قهرمانی. https://sid.ir/paper/863069/fa
رحیمی‌زاده، میثم، کریمی، زهرا و منظمی، امیرحسین. (1400). بررسی تأثیر عناصر آمیخته بازاریابی (7P) بر میزان رضایت و جذب هواداران تیم بسکتبال شهرداری گرگان. پژوهش‌های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش، 2(14)، 137-150. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.1735.5354.1401.14.2.9.9.677
ساویز، مرضیه، حجازی، الهه، صالحی، کیوان و افروز، غلامعلی. (1400). ساخت و اعتباریابی مقیاس اخلاق نوجوانان ایران. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 11(43)، 1-43. https://doi.org/10.22054/jem.2022.47440.1969
کره‌ای، هدی و ملانوروزی، کیوان. (1396). ارتباط آمیخته بازاریابی سبز با رضایتمندی مشتریان در باشگاه‌های بدنسازی بانوان استان تهران. در همایش ملی دستاوردهای علوم ورزشی و سلامت. https://sid.ir/paper/895964/fa
همتی عفیف، محمودی، احمد و پیرجمادی، دژآهنگ. (1402). نقش آمیخته‌های بازاریابی سبز و تصویر ذهنی در قصد بازگشت مجدد دانش‌آموزان به المپیادهای ورزشی. مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 12(2)، 509-523. https://doi.org/10.48310/pma.2023.3094
یزدانی، فرشاد، فرقانی اوزرودی، محمدباقر و یعقوبی، علی. (1400). رابطه بین بازاریابی سبز و ادراک از معیارهای اخلاقی تولیدکنندگان با وفاداری مشتریان محصولات ورزشی. مطالعات بازاریابی ورزشی، 2(4)، 65-97. https://doi.org/10.34785/J021.2022.296
Abbasī, A., Akbarī-Yazdī, H., Moinfard, M. R., & Elahī, H. (2023). Sustainable marketing mix modeling in sports tourism industry of Iran. Tourism Space, 47(12), 35–58. https://sanad.iau.ir/Journal/gjts/Article/999503/FullText (In Persian)
Abdel Kerim Youssef Zidan, H. (2020). The reality of using ecolabelling as a tool for green marketing in tourism companies. Journal of Association of Arab Universities for Tourism and Hospitality, 18(2), 226–251. https://doi.org/10.21608/jaauth.2020.36588.1052
Abzari, M., Safari Shad, F., Abedi Sharbiyani, A. A., & Parvareshi Morad, A. (2013). Studying the effect of green marketing mix on market share increase. European Online Journal of Natural and Social Sciences: Proceedings, 2(3(s)), 641. https://www.researchgate.net/publication/287633773_Studying_the_effect_of_green_marketing_mix_on_market_share_increase
Alam, M. Z., Silawi, A., Haque, M. I., & Fatima, Z. (2024). Impact of green marketing on brand image and eco-friendly environment of travel & tourism sector. Migration Letters, 21(3), 755–770. https://migrationletters.com/index.php/ml/article/view/6770
Al-Majali, M., & Tarabieh, S. (2020). Effect of internal green marketing mix elements on customers’ satisfaction in Jordan: Mu’tah University students. Jordan Journal of Business Administration, 16(2). https://www.researchgate.net/publication/342902544_Effect_of_Internal_Green_Marketing_Mix_Elements_on_Customers'_Satisfaction_in_Jordan_Mu'tah_University_Students
Baghban Baghestan, E., Bagheri, H., & Nazemi, A. (2021). The effect of green marketing on purchase intention of customers to sports products with mediating role of brand image. Sports Marketing Studies, 2(4), 177–198. https://doi.org/10.34785/J021.2022.259 (In Persian)
Banar, N., Birami, L., & Goharrostami, H. (2018). The effect of green marketing mix on word-of-mouth advertising mediated by brand love and brand loyalty. New Approaches in Sports Management, 7(24), 25–37. https://sid.ir/paper/398585/fa (In Persian)
Basiri, P. (2014). Green marketing towards sustainable tourism emerging opportunity and challenges: The case of Mashhad (Doctoral dissertation, Eastern Mediterranean University). http://hdl.handle.net/11129/1400
Brakhas, H., HemmatiNezhad, M., & Izanloo, Z. (2020). Investigating the effect of green marketing on the behavioral intentions of consumers of sports brands with the mediating role of social responsibility and brand preference. Sports Marketing Studies, 1(2), 50–26. https://doi.org/10.34785/J021.2020.128 (In Persian)
Chan, E. S. W. (2013). Managing green marketing: Hong Kong hotel managers’ perspective. International Journal of Hospitality Management, 34, 442–461. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2012.12.007
Chan, E. S. W. (2014). Green marketing: Hotel customers’ perspective. Journal of Travel & Tourism Marketing, 31(8), 915–936. https://doi.org/10.1080/10548408.2014.892465
Chin, C. H., Chin, C. L., & Wong, W. P. M. (2018). The implementation of green marketing tools in rural tourism: The readiness of tourists? Journal of Hospitality Marketing & Management, 27(3), 261–280. https://doi.org/10.1080/19368623.2017.1359723
D’Souza, C., Taghian, M., Sullivan-Mort, G., & Gilmore, A. (2015). An evaluation of the role of green marketing and a firm’s internal practices for environmental sustainability. Journal of Strategic Marketing, 23(7), 600–615. https://doi.org/10.1080/0965254X.2014.1001866
Darvishi Harzevili, F., Ramezaninezhad, R., & Goharrostami, H. (2021). Influence of green marketing on sport brand image and intention to purchase athletes in Rasht. Sports Marketing Studies, 2(4), 120–146. https://doi.org/10.34785/J021.2022.766 (In Persian)
Daulatkhah Lain, D., Saatchian, V., & Keshtidar, M. (2018). Mixed analysis of green marketing in promoting the culture of using bicycles with a sports-recreational approach (case study: public bicycle system of Mashhad). New Approaches in Sports Management, 6(22), 81–92. https://sid.ir/paper/400459/fa (In Persian)
Davari, A., & Rezazadeh, A. (2014). Modeling structural equations with PLS software. Jihad Academic Publishing Organization. (In Persian)
Gelderman, C. J., Schijns, J., Lambrechts, W., & Vijgen, S. (2021). Green marketing as an environmental practice: The impact on green satisfaction and green loyalty in a business-to-business context. Business Strategy and the Environment, 30(4), 2061–2076. https://doi.org/10.1002/bse.2732
Gheorghe, G., Tudorache, P., & Roşca, I. M. (2023). The contribution of green marketing in the development of a sustainable destination through advanced clustering methods. Sustainability, 15(18), 13691. https://doi.org/10.3390/su151813691
GhulamRabbany, M., Afrin, S., Rahman, A., Islam, F., & Hoque, F. (2013). Environmental effects of tourism. American Journal of Environment, Energy and Power Research, 1(7), 117–130. https://www.researchgate.net/publication/348234496_ENVIRONMENTAL_EFFECTS_OF_TOURISM
Habibi Saravi, K., Sanai, M., & Zamani, L. (2015). The effect of green marketing on the purchase intention of sports customers in Sari city. National Conference of the Scientific Association of Sports Management. https://sid.ir/paper/877184/fa (In Persian)
Haji Heydari, M., Sajjadi, N., Hamidi, M., & Rajabi, H. (2022). Designing a relationship model of green marketing and customer behavior of winter sports. Journal of Sports Management, 3(14), 5–19. https://doi.org/10.22059/jsm.2022.221936.1739 (In Persian)
Hamzepour, N., Nazarian Madavani, A., & Shahbazi, M. (2021). Structural equation modeling of green marketing and customer purchase intention of sports products with the mediation of social responsibility of sports sellers. Sociological and Managerial Analyses in Sports, 9(6), 91–107. http://jsmas.modares.ac.ir/article-9-58518 (In Persian)
Hemti Afif, M., Mahmoudi, A., & Pirjamadi, D. J. A. (2022). The role of mixed green marketing and mental image in students' intention to return to the sports olympiads. Educational and School Studies, 12(2), 509–523. https://doi.org/10.48310/pma.2023.3094 (In Persian)
Hossain, M. I., & Rahman, M. S. (2018). Measuring the impact of green marketing mix on green purchasing behavior: A study on Bangladeshi consumers. The Comilla University Journal of Business Studies, 5(1), 5–19. https://www.researchgate.net/publication/338123968_Measuring_the_Impact_of_Green_Marketing_Mix_on_Green_Purchasing_Behavior_A_Study_on_Bangladeshi_Consumers
Kılıç, İ., & Gürlek, M. (2023). Green influencer marketing: Conceptualization, scale development, and validation: An application to tourism products. Journal of Sustainable Tourism, 1–26. https://doi.org/10.1080/09669582.2023.2273755
Korean, H., & Melanoruzi, K. (2016). The relationship between green marketing and customer satisfaction in women's fitness clubs in Tehran province. National Conference of Sports Science and Health Achievements. https://sid.ir/paper/895964/fa (In Persian)
Mahmoud, M. A., Seidu, A. S., Tweneboah-Koduah, E. Y., & Ahmed, A. S. (2024). Green marketing mix and repurchase intention: The role of green knowledge. African Journal of Economic and Management Studies. https://doi.org/10.1108/AJEMS-04-2023-0137
Mahmoud, T. O. (2018). Impact of green marketing mix on purchase intention. International Journal of Advanced and Applied Sciences, 5(2), 127–135. https://doi.org/10.21833/ijaas.2018.02.020
Mehraj, D., & Qureshi, I. H. (2020). Determinants of green marketing mix in developing economies: Conceptualisation and scale validation approach. Business Strategy & Development, 3(4), 522–530. https://doi.org/10.1002/bsd2.114
Meler, M., & Ham, M. (2012). Green marketing for green tourism. In Faculty of tourism and hospitality management in Opatija. Biennial International Congress. Tourism & Hospitality Industry (p. 130). University of Rijeka. https://doi.org/10.13140/2.1.3701.5047
Mohammad, A. A. S., Aldaihani, F. M. F., Alrikabi, S. M., Alshurideh, M. T., Abazeed, R. A. M., Al-Husban, D. A. A. O.,... & Al Kurdi, B. H. (2023). Customer awareness towards green marketing mix in 5-star hotels in Jordan. In The effect of information technology on business and marketing intelligence systems (pp. 2157–2176). Springer. https://doi.org/10.1007/978-3-031-12382-5_118
Nekmahmud, M., & Fekete-Farkas, M. (2021). Green marketing, investment and sustainable development for green tourism. In Tourism in Bangladesh: Investment and development perspectives (pp. 339–361). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-16-1858-1_21
Novela, S., & Hansopaheluwakan, S. (2018). Analysis of green marketing mix effect on customer satisfaction using 7p approach. Pertanika Journal of Social Sciences & Humanities. https://www.researchgate.net/publication/358816880_Analysis_of_Green_Marketing_Mix_Effect_on_Customer_Satisfaction_using_7p_Approach
Osiako, P. O., Wikurendra, E. A., & Abdeljawad, N. S. (2022). Concept of green marketing in environment conservation: A literature review. https://doi.org/10.33086/etm.v2i2.3335
Pudina Hajipour, H., Poursafar Tabalvandani, E., & Bagheri, Y. (2016). The mixed effect of green marketing on the decision to purchase sports products (case study: customers of stores selling sports products in Tehran). Journal of Sports Management, 9(3), 565–578. https://doi.org/10.22059/jsm.2017.64751 (In Persian)
Rahayu, S., Aliyah, H., & Sudarwati, S. (2022). Green marketing and environmental knowledge for green tourism. International Journal of Economics, Business and Accounting Research (IJEBAR), 6(1), 46–55. https://doi.org/10.29040/ijebar.v6i1.4354
Rahimizadeh, M., Karimi, Z., & Magari, A. (2021). Investigating the effect of marketing mix elements (7P) on the level of satisfaction and attraction of Gorgan basketball team fans. Physiology and Management Research in Sports, 2(14), 137–150. (In Persian)
Rahmani, A., & Be Nijaz, S. A. (2015). The effect of brand equity, social marketing and green marketing on the behavior of customers of sports products. National Conference of Developments in Sports Science in the Field of Health, Prevention and Championship. https://sid.ir/paper/863069/fa (In Persian)
Rahmawati, M. (2015). Green marketing strategy for green tourism destination [Unpublished manuscript].
Rajadurai, J., Zahari, A. R., Esa, E., Bathmanathan, V., & Ishak, N. A. M. (2021). Investigating green marketing orientation practices among green small and medium enterprises. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 8(1), 407–417. https://doi.org/10.13106/jafeb.2021.vol8.no1.407
Saviz, M., Hejazi, E., Salehi, K., & Afrooz, G. (2021). Construction and validation of Iranian adolescents’ morality scale. Quarterly of Educational Measurement, 11(43), 1–43. https://doi.org/10.22054/jem.2022.47440.1969 (In Persian)
Siyambalapitiya, J., Zhang, X., & Liu, X. (2018). Green human resource management: A proposed model in the context of Sri Lanka’s tourism industry. Journal of Cleaner Production, 201, 542–555. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.07.305
Suki, N. M. (2017). Green products usage: Structural relationships on customer satisfaction and loyalty. International Journal of Sustainable Development and World Ecology, 24(1), 88–95. https://doi.org/10.1080/13504509.2016.1169563
Tahamtan, H., Kohandel, M., Noorbakhsh, M., & Bahari, M. (2023). The effect of green marketing mix on the behavioral dimensions of green brand equity of sports products. Sports Marketing Studies, 4(3), 37–52. https://doi.org/10.22034/SMS.2023.62832 (In Persian)
Utami, A. N., Iqbal, A., Rahab, R., & Mahudz, A. A. (2022). Green marketing design strategy for Limpakuwus Pine Forest natural tourism, Banyumas City, Indonesia. Journal of Economics and Sustainability (JES), 4(1), 18–32. https://repo.uum.edu.my/id/eprint/30069
Vilkaite-Vaitone, N., Skackauskiene, I., & Díaz-Meneses, G. (2022). Measuring green marketing: Scale development and validation. Energies, 15(3), 718. https://doi.org/10.3390/en15030718
Yazdani, F., Farqani Ozroudi, M. B., & Yaqoubi, A. (2021). The relationship between green marketing and perception of manufacturers' ethical standards with customer loyalty of sports products. Sports Marketing Studies, 2(4), 65–97. https://doi.org/10.34785/J021.2022.296 (In Persian)
Yuningsih, E., Gunawan, R., & Silaningsih, E. (2021). Increasing competitiveness of micro, small and medium enterprises through the application of green marketing mix to support for tourism sector. In ICEBE 2020: Proceedings of the First International Conference of Economics, Business & Entrepreneurship (p. 271). European Alliance for Innovation. https://doi.org/10.4108/eai.1-10-2020.2305000

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار