شناسایی و اولویت‌بندی شاخص‌های بهره‌وری سبز با هدف ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان صنایع غذایی استان تهران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مدیریت کسب و کار، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دانشیار، گروه مدیریت کسب و کار، دانشکده مدیریت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

3 موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

چکیده

صنعت مواد غذایی و به تبع آن شرکت‌های دانش بنیان صنایع غذایی تولیدی به عنوان یکی از صنایع آلوده‌کننده محیط زیست محسوب می‌شوند. بهره‌وری سبز استراتژی کاربرد روش‌ها، فناوری‌ها و سیستم‌های مدیریتی خاص برای تولید کالا و خدمات سازگار با محیط زیست است. این پژوهش به دنبال شناسایی و طبقه‌بندی شاخص‌های مناسب بهره‌وری سبز برای ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان صنایع غذایی استان تهران می‌باشد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. بر اساس مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی و کسب نظر خبرگان، شاخص‌های اصلی شامل مدیریت پسماند، مدیریت آلودگی صوتی، مواد فرآیند تولید، مدیریت مصرف آب، مدیریت مصرف انرژی، مدیریت آلودگی هوا، قوانین و سرمایه‌گذاری زیست محیطی، فرهنگ‌سازی، مسئولیت اجتماعی، سطح تکنولوژی فرآیند انتخاب شدند. وزن دهی این شاخص‌ها در شرکت‌ های دانش‌بنیان صنایع غذایی استان تهران به روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با استفاده از نرم افزار Expert Choice ویرایش ۱۱ نشان داد که معیارهای مدیریت پسماند، مدیریت مصرف آب، مدیریت مصرف انرژی، مدیریت آلودگی هوا با وزن‌های به ترتیب ۲۴۱/۰، ۱۵۳/۰، ۱۴۲/۰ و ۱۳۰/۰ و شاخص ناسازگاری کمتر از ۰/۱ بیشترین اهمیت را در رتبه‌بندی شرکت‌های صنایع غذایی استان تهران دارند. کلیه این شاخص‌ها برای رتبه‌بندی شرکت‌های دانش‌بنیان صنایع غذایی استان تهران بر اساس بهره‌وری سبز قابل استفاده است ولی به دلیل وزن بیشتر مدیریت پسماند، این شاخص به تنهایی برای ارزیابی شرکت های سبز کاربرد دارد. پیشنهاد می‌شود در ارزیابی و ممیزی شرکت‌های دانش‌بنیان و برای ارایه تسهیلات به آنها به شاخص‌های بهره وری سبز توجه شود و به قوانین و سرمایه‌گذاری زیست محیطی، مدیریت سبز و داشتن تیم بهره‌وری سبز در شرکت‌های دانش‌بنیان اهمیت بیشتری داده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات