تحلیل محتوا اسناد حوزه انتشار کربن: تحلیل علم‌سنجی و مصورسازی شبکه موضوعی و هم‌رخدادی واژگان (2015-2024)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.

2 دانشیار، گروه معماری، دانشکده فنی و مهندسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال، تهران، ایران.

3 استاد، گروه معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران، ایران

چکیده

در سال‌های اخیر، پرداختن به موضوع تغییرات اقلیمی و کاهش انتشار کربن به‌عنوان گزینه‌ای اجتناب‌ناپذیر مطرح شده‌است. با وجود این‌که عصر داده‌ها بستر تحقیقاتی مناسب برای تحقیقات ایجاد کرده است، برخی از حوزه‌های پژوهشی مورد کم‌توجهی پژوهشگران قرار گرفته است. بنابراین، پایش دقیق پژوهش‌های انجام‌گرفته در زمینه‌های انتشار کربن و تغییر اقلیم، به‌عنوان مبنایی برای برنامه‌ریزی آینده پژوهش‌ها، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. این تحقیق با هدف تجزیه وتحلیل مقالات منتشرشده، به واکاوی اسناد منتشرشده با رویکرد علم‌سنجی در حوزه انتشار کربن پرداخته‌است. بدین‌سان درباره تمامی اسناد این حوزه که طی سال‌های 2015-2024 در پایگاه وب‌آوساینس نمایه شدند از جنبه‌های: نوع سند، سال انتشار، طبقه‌بندی موضوعی، نشریات برتر، تألیفات مشترک و دسته‌بندی موضوعی به دو روش شبکه‌های جفتی کتاب‌شناختی و شبکه هم‌رخدادی واژگان تجزیه‌وتحلیل انجام گرفته‌است. نتایج بررسی نشان می‌دهند که انتشار اسناد این حوزه با سرعت زیادی در هر سال دارای پیشرفت است. بیشتر اسناد منتشره از نوع مقالات بوده، Wang Qiang پژوهشگر برتر و آکادمی علوم چین مؤسسه پیشرو در چاپ مقالات می‌باشد. "علم و فناوری سبز و پایدار؛ مهندسی، محیط‌زیست؛ علوم محیطی" طبقه برتر در اسناد حوزه انتشار کربن بوده و نشریه"Journal of Cleaner Production" بیشترین مقالات را در این حوزه منتشر نموده‌است. اسناد مورد بررسی از نظر موضوعی در 16 دسته کلی قرار می‌گیرند که "شهرنشینی و انتشار کربن" بیشتر از دیگر طبقه‌بندی‌ها و واژه "انتشار کربن و گازهای گلخانه‌ای" در مقالات این حوزه بسیار استفاده شده‌است. نتایج تحقیق، ثابت می‌کند در برخی از موضوعات مانند پایداری، اثرات زیست محیطی و یافتن راه‌هایی برای کاهش انتشار کربن در بخش‌های صنعتی شاهد توجه بیشتر بوده‌ایم. در موضوعاتی مانند بهینه‌سازی و سیستم انرژی احیاکننده شاهد کاهش اسناد منتشره در سال‌های اخیر بوده و تحقیق و پژوهش در موضوعاتی مانند مصرف بهینه، انرژی‌های تجدیدپذیر و محاسبه چرخه زندگی به‌عنوان یکی از گپ‌های مهم در تحلیل موضوعی اسناد می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

ابراهیم زاده، فاطمه، مهدیزاده سراج، فاطمه، نوروزیان ملکی، سعید، و پیری، سعید. (1402). ارزیابی تولیدات علمی در حوزه فعالیت جسمانی دانش‌آموزان با تمرکز بر ویژگی‌های کالبدی فضای باز در مدارس ابتدایی: یک مرور نظام‌مند. پژوهش نامه علم سنجی، 9 (2)، 385-412. https://doi.org/10.22070/rsci.2022.15591.1551
اسکندری ثانی، محمد، علیزاده هی هی، مهدیه، و رضائی نسب، آزاده. (1402). واکاوی اثرات اجتماعی توسعه‌ی فضای سبز شهری قوچان. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 2(2)، 88-102. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6669.1039
افراخته، حسن. (1401). اقتصاد بوم شناختی و حفاظت از اکوسیستم زمین. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 1(1)، 1-16. https://doi.org/10.22077/jgmd.2022.5599.1001
حاضری، هاتف، پوراسکندری رضی آباد، فرزاد، و شکوهی‌فرد، سیامک. (1403). اثرات متقارن و نامتقارن قیمت نفت، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی بر انتشار کربن. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 3(1)، 245-268. https://doi.org/10.22077/jgdms.2024.7344.1094
رحمانی، مهدی. (1397). ترسیم و تحلیل شبکه هم‌رخدادی واژگان در مقاله‌های فصلنامه علمی پژوهشی روان‌شناسی کاربردی. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 12(1)، 127-141. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96994_b7588f0b08cbb18280a50e220a9af721.pdf
روستا، مریم، جوادپور، مسعود، عبادی، مریم. (1399). تدوین مدل «محله کم‌کربن» به منظور کاربست در برنامه‌ریزی و طراحی شهری. دانش شهرسازی، 4(1)، 33-48. https://doi.org/10.22124/upk.2020.15513.1383
صادقی، عزت‌الله، صادقی، یاور، و خدیوی، هاجر. (1402). تأثیر طراحی محیط مدارس با رویکرد معماری طبیعت محور بر یادگیری دانش آموزان در شهر ایذه. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 2(1)، 129-138. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6471.1035
صدیقی، مهری. (1393). بررسی کاربرد روش تحلیل هم رخدادی واژگان در ترسیم ساختار حوزه‌های علمی (مطالعه موردی: حوزه اطلاع‌سنجی). پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات، 30(2)، 373-396. https://doi.org/10.35050/JIPM010.2015.040
نادمی، یونس، و دالوندی، معصومه. (1402). نقش جهانی‌شدن در رابطه بین مصرف انرژی و رشد اقتصادی. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 2(1)، 20-35. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6191.1025
Afrakhteh, H. (2022). Ecological Economy and Protection of the Earth's Ecosystem, Green Development Management Studies, 1(1), 1-16. https://doi.org/10.22077/jgmd.2022.5599.1001 (In Persian)
Arioli, M. S., D'Agosto, M. d. A., Amaral, F. G., & Cybis, H. B. B. (2020). The evolution of city-scale GHG emissions inventory methods: A systematic review. Environ Impact Assess Rev, 80, 106316. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.eiar.2019.106316
Bai, H., Feng, X., Hou, H., He, G., Dong, Y., & Xu, H. (2018). Mapping inter-industrial CO2 flows within China. Renew Sustain Energy Rev, 93, 400-408. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.rser.2018.05.054
Blondel, V. D., Guillaume, J.-L., Lambiotte, R., & Lefebvre, E. (2008). Fast unfolding of communities in large networks. Journal of Statistical Mechanics: Theory and Experiment, 2008(10), P10008. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1088/1742-5468/2008/10/P10008
Boyack, K. W., & Klavans, R. (2010). Co-citation analysis, bibliographic coupling, and direct citation: Which citation approach represents the research front most accurately?, Journal of the American Society for Information Science and Technology, 61(12), 2389-2404. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/asi.21419
Callon, M., Courtial, J. P., & Laville, F. (1991). Co-word analysis as a tool for describing the network of interactions between basic and technological research: The case of polymer chemsitry. Scientometrics, 22(1), 155-205. https://doi.org/https://doi.org/10.1007/bf02019280
Chen, Y., Zhou, Y., Feng, W., Fang, Y., & Feng, A. (2022). Factors That Influence the Quantification of the Embodied Carbon Emission of Prefabricated Buildings: A Systematic Review, Meta-Analysis and the Way Forward. Buildings (Basel), 12(8), 1265. https://doi.org/https://doi.org/10.3390/buildings12081265
Chuai, X., Huang, X., Lu, Q., Zhang, M., Zhao, R., & Lu, J. (2015). Spatiotemporal Changes of Built-Up Land Expansion and Carbon Emissions Caused by the Chinese Construction Industry. Environ Sci Technol, 49(21), 13021-13030. https://doi.org/https://doi.org/10.1021/acs.est.5b01732
Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., & Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
Ebrahimzadeh, F., Mehdizadeh Saradj, F., Norouzian- Maleki, S., & Piri, S. (2023). Analysis of Scientific Products in the field of Physical activity of students: a systematic review focusing on the physical catechistic of outdoor space in primary schools, Scientmetrics Reserch journal, 9(2), 383-412, https://doi.org/10.22070/rsci.2022.15591.1551 (In Persian)
Eskandari sani, E., Alizadeh hey hey, M. & Rezaeinasab, A. (2023). Analyzing the social effects of the development of urban green space in Qochan. Green Development Management Studies, 2(2), 88-102. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6669.1039 (In Persian)
Fan, J., Meng, X., Tian, J., Xing, C., Wang, C., & Wood, J. (2023). A review of transportation carbon emissions research using bibliometric analyses. Journal of Traffic and Transportation Engineering (English Edition), 10(5), 878-899. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jtte.2023.09.002
Fenner, A. E., Kibert, C. J., Woo, J., Morque, S., Razkenari, M., Hakim, H., & Lu, X. (2018). The carbon footprint of buildings: A review of methodologies and applications. Renew Sustain Energy Rev, 94, 1142-1152. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.rser.2018.07.012
Friedlingstein, P., O'Sullivan, M., Jones, M. W., Andrew, R. M., Hauck, J., Olsen, A., Peters, G. P., Peters, W., Pongratz, J., Sitch, S., Le Quéré, C., Canadell, J. G., Ciais, P., Jackson, R. B., Alin, S., Aragão, L. E. O. C., Arneth, A., Arora, V., Bates, N. R.,... Zaehle, S. (2020). Global Carbon Budget 2020. Earth Syst. Sci. Data, 12(4), 3269-3340. https://doi.org/https://doi.org/10.5194/essd-12-3269-2020
Hanafi, I., Zahir, Z., El Bahaoui, J., Cabrera, F. M., & Haboubi, K. (2024). The evolution of net zero emissions research: A bibliometric investigation. Sci Afr, 24, e02228. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.sciaf.2024.e02228
Hazeri, H., Poureskandari Razi Abad, F. & Shokouhifard, S. (2024), Symmetric and Asymmetric Effects of Oil Price, FDI, and Economic Growth on Carbon Emission, Green Development Management Studies, 3(1), 245-268. https://doi.org/10.22077/jgdms.2024.7344.1094 (In Persian)
Höhne, N., Elzen, M., Rogelj, J., Metz, B., Fransen, T., Kuramochi, T., Olhoff, A., Alcamo, J., Winkler, H., Fu, S., Schaeffer, M., Schaeffer, R., Peters, G., Maxwell, S., & Dubash, N. (2020). Emissions: world has four times the work or one-third of the time. Nature, 579, 25-28. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1038/d41586-020-00571-x
Jarneving, B. (2007). Bibliographic coupling and its application to research-front and other core documents. J Informetr, 1(4), 287-307. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.joi.2007.07.004
Kan, H. (2009). Environment and health in china: challenges and opportunities. Environ Health Perspect, 117(12), A530-531. https://doi.org/10.1289/ehp.0901615
Kessler, M. (1963). An experimental study of bibliographic coupling between technical papers (Corresp.). IEEE Trans Inf Theory, 9(1), 49-51. https://doi.org/https://doi.org/10.1109/TIT.1963.1057800
Law, J., & Whittaker, J. (1992). Mapping acidification research: A test of the co-word method. Scientometrics, 23(3), 417-461. https://doi.org/10.1007/bf02029807
Lee, B., & Jeong, Y.-I. (2008). Mapping Korea’s national R&D domain of robot technology by using the co-word analysis. Scientometrics, 77(1), 3-19. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1007/s11192-007-1819-4
Li, J., Wang, M.-H., & Ho, Y.-S. (2011). Trends in research on global climate change: A Science Citation Index Expanded-based analysis. Glob Planet Change, 77(1), 13-20. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.gloplacha.2011.02.005
Li, W., & Zhao, Y. (2015). Bibliometric analysis of global environmental assessment research in a 20-year period. Environ Impact Assess Rev, 50, 158-166. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.eiar.2014.09.012
Lim, W. M., Yap, S.-F., & Makkar, M. (2021). Home sharing in marketing and tourism at a tipping point: What do we know, how do we know, and where should we be heading? Journal of Business Research, 122, 534-566. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.08.051
Lu, W., Tam, V. W. Y., Chen, H., & Du, L. (2020). A holistic review of research on carbon emissions of green building construction industry. Engineering, Construction and Architectural Management, 27(5), 1065-1092. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1108/ECAM-06-2019-0283
Marshakova-shaikevich, I. V. (2009). System of Document Connections Based on References. Nauchno-Tekhnicheskaya Informatsiya Seriya 2-Informatsionnye Protsessy I Sistemy, 6(4), 3–8. https://www.semanticscholar.org/paper/System-of-Document-Connections-Based-on-References-Marshakova-shaikevich/2d871489eb7288dd1bec4be99bc363efd4933d48#citing-papers
Millot, A., & Maïzi, N. (2021). From open-loop energy revolutions to closed-loop transition: What drives carbon neutrality? Technol Forecast Soc Change, 172, 121003. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.techfore.2021.121003
Nademi, Y. & Dalvandi M. (2023), The role of globalization in the relationship between energy consumption and economic growth, Green Development Management Studies, 2(1), 20-35. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6191.1025 (In Persian)
NIH. National Institutes of Health. https://www.nihlibrary.nih.gov/services/bibliometrics/learn-more-about-bibliometrics
Rahmani, M. (2018). Visualization and analysis of word co-occurrence network of the articles of the Journal of Applied Psychology. Journal of Applied Psychology. 12(1). 127-141. https://apsy.sbu.ac.ir/article_96994_b7588f0b08cbb18280a50e220a9af721.pdf  (In Persian)
Ravikumar, S., Agrahari, A., & Singh, S. N. (2015). Mapping the intellectual structure of scientometrics: a co-word analysis of the journal Scientometrics (2005–2010). Scientometrics, 102(1), 929-955. https://doi.org/ http://dx.doi.org/10.1007/s11192-014-1402-8
Rip, A., & Courtial, J. P. (1984). Co-word maps of biotechnology: An example of cognitive scientometrics. Scientometrics, 6(6), 381-400. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1007/BF02025827
Rogelj, J., Forster, P. M., Kriegler, E., Smith, C. J., & Séférian, R. (2019). Estimating and tracking the remaining carbon budget for stringent climate targets. Nature, 571(7765), 335-342. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1038/s41586-019-1368-z
Roosta, M., Javadpoor, M., & Ebadi, M. (2020). Developing a "Low-Carbon Neighborhood Model" in Order to Implement It in the Urban Planning & Design. Urban Planning Knowledge, 4(1), 33-48. https://doi.org/10.22124/upk.2020.15513.1383 (In Persian)
Sadeghi, E., Sadeghi, Y. & khadivi, H. (2023), Measuring the impact of the principles and design of the school environment on students' learning with an emphasis on biophilic architectural indicators (nature-oriented), Green Development Management Studies, 2(1), 129-138. https://doi.org/10.22077/jgmd.2023.6471.1035 (In Persian)
Sang, M., He, H., Shen, L., & Xu, X. (2024). Research evolution on low-carbon city measure study: A bibliometric analysis. Environ Impact Assess Rev, 106, 107526. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.eiar.2024.107526
Sedighi, M. (2018). Using of co-word analysis method in mapping of the structure of scientific fields (case study: The field of Informetrics). Informatin Processing & Management journal, 30(2). 373-396. https://doi.org/10.35050/JIPM010.2015.040 (In Persian)
Small, H. G. (1973). Co-citation in the scientific literature: A new measure of the relationship between two documents. J. Am. Soc. Inf. Sci., 24, 265-269. https://doi.org/https://doi.org/10.1002/asi.4630240406
Su, Y., Zou, Z., Ma, X., & Ji, J. (2022). Understanding the relationships between the development of the construction sector, carbon emissions, and economic growth in China: Supply-chain level analysis based on the structural production layer difference approach. Sustain Prod Consum, 29, 730-743. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.spc.2021.11.018
Tian, X., Geng, Y., Zhong, S., Wilson, J., Gao, C., Chen, W., Yu, Z., & Hao, H. (2018). A bibliometric analysis on trends and characters of carbon emissions from transport sector. Transp Res D Transp Environ, 59, 1-10. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.trd.2017.12.009
Udara Willhelm Abeydeera, L. H., Wadu Mesthrige, J., & Samarasinghalage, T. I. (2019). Global Research on Carbon Emissions: A Scientometric Review. Sustainability, 11(14), 3972. https://doi.org/https://doi.org/10.3390/su11143972
UNEP. (2009). Common Carbon Metric for Meagering Energy Use & Reporting Greenhouse Gas Emission from Building Operation. https://stg-wedocs.unep.org/handle/20.500.11822/7922
UNFCCC. (2015). The Paris Agreement. Paris. https://unfccc.int/sites/default/files/resource/parisagreement_publication.pdf
Xing, Z., Wang, J., & Zhang, J. (2018). Expansion of environmental impact assessment for eco-efficiency evaluation of China's economic sectors: An economic input-output based frontier approach. Sci Total Environ, 635, 284-293. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.04.076
Zeng, Q., Ma, F., Lu, X., & Xu, W. (2022). Policy uncertainty and carbon neutrality: Evidence from China. Finance Research Letters, 47, 102771. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.frl.2022.102771
Zhang, W., Zhang, Q., Yu, B., & Zhao, L. (2015). Knowledge map of creativity research based on keywords network and co-word analysis, 1992–2011. Qual Quant, 49(3), 1023-1038. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1007/s11135-014-0032-9
Zhang, Y., Pan, C.-L., & Liao, H.-T. (2021). Carbon Neutrality Policies and Technologies: A Scientometric Analysis of Social Science Disciplines [Original Research]. Front Environ Sci, 9. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102701
Zhou, Y., Chen, M., Tang, Z., & Mei, Z. (2021). Urbanization, land use change, and carbon emissions: Quantitative assessments for city-level carbon emissions in Beijing-Tianjin-Hebei region. Sustain Cities Soc, 66, 102701. https://doi.org/https://doi.org/10.1016/j.scs.2020.102701

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار