بررسی عوامل و موانع موثر بر توسعه رفتار سبزکارکنان در سازمان های ورزشی در ایران (یک مطالعه فراتحلیلی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

2 استادیارمدیریت ورزشی، گروه تربیت بدنی، واحد خوی، دانشگاه آزاد اسلامی، خوی، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ عوامل و موانع موثر بر توسعه رفتار سبزکارکنان در سازمان‌های ورزشی در ایران انجام شد. روش تحقیق از نوع توصیفی و فراتحلیل بود. جامعه آماری شامل همه منابع چاپ شده در بازه زمانی سال 1390 تا 1402 بود. از بین جامعه آماری 20 تحقیق که ملاک های ورود به فراتحلیل را دارا بودند، از طریق روش سرشماری به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. تجزیه‌ و تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده با استفاده از نرم‌افزار CMA3 و SPSS انجام شد. نتایج فراتحلیل نشان داد اندازه اثر ترکیبی براساس شاخصD کوهن برای عوامل موثر بر توسعه رفتار سبز،194/1=d و برای موانع، 229/1=d بدست آمد که هر دو اندازه اثر بزرگ و معناداری محسوب می شدند. نتایج آزمون کوکران و مجذور I نشان دهنده ناهمگنی بالا در مطالعات بود. همچنین نتایج آزمون ایمن از خطای روزنتال و نمودار فانل نشان دهنده عدم سوگیری انتشار در مطالعات بودند. عوامل موثر بر توسعه رفتار سبز شامل موارد مدیریتی و حمایتی سازمانی، مشوق های مالی، حمایت مدیریت از رفتارهای زیست محیطی، رفتارهای هنجاریافته بود. همچنین نتایج نشان داد که عدم آموزش کارکنان، عدم پشتیبانی کارکردهای مدیریت منابع انسانی، عدم مدیریت مصرف انرژی، عدم پشتیبانی منابع انسانی از نظام مدیریت زیست محیطی از موانع موثر بر توسعه رفتارهای سبز کارکنان در سازمان‌های ورزشی می باشد. به نظر می رسد ﻫﻤﺴﻮ ﮐﺮدن ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻧﺴﺎﻧﯽ وزارت ورزش ﺑﺎ راﻫﺒﺮد ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺳﺒﺰ، ارزﯾﺎﺑﯽ ﻣﺴﺘﻤﺮ از ﻧﺤﻮه ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ زﯾﺴﺖﻣﺤﯿﻄﯽ ﮐﺎرﮐﻨﺎن و کاهش موانع مالی در توسعه رفتار سبز کارکنان سازمان های ورزشی موثر است.

کلیدواژه‌ها


آشتیانی، اسماء.، آشتیانی، طاهره.، و حیدری، علی‌اصغر. (1401). تأثیر مدیریت منابع انسانی سبز بر رفتار سازگار کارکنان با محیط‌زیست (مورد مطالعه: هتل‌ها و رستوران‌های شهر بیجار). مطالعات اجتماعی گردشگری، 10(19)، 334-303. https://doi.org/10.52547/journalitor.36281.10.19.303
آصفی, احمدعلی. (1400). پیش‌بینی رفتار محیط‌زیستی دانشجویان ورزشکار از طریق دانش و نگرش محیط‌زیستی. محیطزیست و توسعه, 12(23), 93-104. https://www.iraneiat.ir/article_159647.html
اکبری, پیمان, شایق, مصطفی. (1401). تحلیل تأثیر مدیریت منابع انسانی سبز و مسئولیت اجتماعی شرکت بر عملکرد پایدار با نقش میانجی رفتار شهروندی محیط‌زیست محور. مطالعات مدیریت توسعه سبز, 2(2)، 66-41. doi: 10.22077/jgmd.2023.6079.1017
اندر واژ، ل.؛ آلبو نعیمی، ا.؛ رضایتی، ل.؛ عطف، ز. و قاسمی همدانی، ا. (1398). تأثیر آموزش سبز بر رفتار شهروندی سبز با نقش تعدیل‌کنندگی عملکرد مدیریت سبز، خلاقیت سبز و درگیری کارکنان سبز در یک بیمارستان. مدیریت بهداشت و درمان، 10(شماره 4)، 103-112. SID. https://sid.ir/paper/953677/fa
آیباغی اصفهانی، سعید.، حسنی، علی‌اکبر و حسینی‌نیا، سیدرضا. (1397). مدیریت منابع انسانی سبز؛ الگویی برای پایداری در سازمان‌های ورزشی (مورد مطالعه: اداره کل ورزش و جوانان استان خراسان‌شمالی). مدیریت منابع انسانی در ورزش،5(2)، 309-328. doi: 10.22044/shm.2018.6422.1714.
ایرجی راد، ارسلان؛ لطفی خاتون‌آباد، فاطمه. (1398). نقش توانمندسازی در رابطه بین رفتار نوآورانه و خلاقیت کارکنان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 9 (1)،1-22. SID. https://sid.ir/paper/223368/fa
بخشنده، قاسم، و کاظمی، علی. (1396). فراتحلیل عوامل مؤثر بر قصد محصولات سبز (مورد مطالعه: پژوهش‌های انجام گرفته در ایران). فصلنامه مدیریت برند، 4(10): 198-171. doi: 10.22051/bmr.2018.19892.1492
براتی، هادی. (1401). رفتار سبز کارکنان در سازمان: انواع، مؤلفه‌ها و مدل‌ها. مطالعات مدیریت توسعه سبز، 1(2)، 27-36. doi: 10.22077/jgmd.2023.6145.1022
چشمگان زادگان، سعیده.، و عدالتی، علی. (1395). مروری بر مدیریت دانش، فرایند و راهبردهای آن در سازمان. دومین کنفرانس ملی راهکارهای توسعه و ترویج آموزش علوم در ایران، گله‌دار، ایران. SID. https://sid.ir/paper/887295/fa
درخشان هوره, سامره, محمودی, بیت‌الله, اسحاقی, فاطمه. (1400). ارزیابی دانش، نگرش و رفتار دانشجویان دانشگاه شهرکرد نسبت به حفاظت محیط‌زیست و منابع‌طبیعی. محیطزیست و توسعه, 12(23), 67-79. https://www.iraneiat.ir/article_159638.html
ذکی, محبوب, نصیری, محمد. (1401). فراتحلیل مطالعات عوامل مؤثر بر بروز فساد در سازمان‌های ورزشی ایران. مطالعات مدیریت ورزشی, 14(شماره 71), 47-84. doi: 10.22089/smrj.2021.10392.3384
سادین, محمد, فاتحی پور, مرتضی. (1401). بررسی نقش میانجی تعهد سازمانی و رفتار سبز در رابطه بین مدیریت منابع انسانی سبز و عملکرد زیست‌محیطی (مطالعه موردی: بانک صادرات استان گلستان). مدیریت سبز, 2(3), 128-147. https://civilica.com/doc/1625043/certificate/print/
سپهوند, رضا, ساعدی, عبداله, مؤمنی مفرد, معصومه. (1397). طراحی مدل مدیریت منابع انسانی سبز در سازمان‌های ورزشی با استفاده از رویکرد مدل‌سازی ساختاری تفسیری. مدیریت منابع انسانی در ورزش, 6(1), 17-34. doi: 10.22044/shm.2019.6722.1696
صفری, مریم, اونق, بی بی عایشه. (1402). بررسی رابطه بین مدیریت منابع انسانی با رفتارهای سبز با توجه به نقش میانجی آگاهی محیطی و نقش تعدیلی رهبری خدمتگزار.  مدیریت سبز. 3(2): 139-122. https://sanad.iau.ir/Journal/jgm/Article/992780
عسکریان, فریبا, آقایی, نجف, ضیائی, اباذر. (1401). تأثیر مسئولیت اجتماعی و نگرش زیست‌محیطی بر عملکرد بازاریابی سبز برنامه‌های ورزشی شهرداری تهران. مدیریت ورزشی, 14(1), 411-395. doi: 10.22059/jsm.2021.313786.2619
محمدنژاد شورکایی، مجتبی.، سیدجوادین، سیدرضا.، شاه‌حسینی، محمدعلی و حاج کریمی، عباسعلی. (1395). ارائه چارچوبی برای مدیریت منابع انسانی سبز. مدیریت دولتی، 8(4)، 691-710. doi: 10.22059/jipa.2017.62183
مرزبان، آمنه.، برزگران، مهران.، حمایت خواه، مجتبی.، ایاسی، مریم.، دلاوری، سمانه.، سبزه ای، محمدتقی و همکاران (1398). ارزیابی سطح آگاهی و رفتارهای زیست‌محیطی شهروندان (مورد مطالعه: جمعیت شهری یزد). سلامت و محیطزیست، ۱۲ (۱): ۱۷-۳۰. URL: http://ijhe.tums.ac.ir/article-1-6177-fa.html
مزیدی, علیرضا, مزیدی, مهدیه. (1402). مدیریت منابع انسانی سبز و رفتار عملکرد زیست‌محیطی با نقش آگاهی زیست‌محیطی و رهبری خدمتگزار. فصلنامه مدیریت سبز. 3(3):166-146. https://sanad.iau.ir/Journal/jgm/Article/992594
می‌قاتی، ناصر. (1399). مدیریت منابع انسانی در هزار سوم. مطالعات کاربردی در علوم مدیریت و توسعه، 5(7)، 49-58. https://ensani.ir/file/download/article/1613217983-10117-27-6.pdf
نصیرزاده, مژده, معمار زاده تهران, غلامرضا, امیر نژاد, قنبر, مکوندی, فواد, کررراهی مقدم, سیروس. (1400). تأثیر مدیریت سبز منابع انسانی بر توسعه پایدار (مطالعه موردی: ستاد وزارت نفت ایران). محیطزیست و توسعه, 12(24), 95-110. https://www.iraneiat.ir/article_167765.html
نکویی، فرید، و نجفی، اصغر. (1397). ارزیابی شیوه‌های مدیریت منابع انسانی سبز در اداره کل ورزش و جوانان استان فارس. دومین همایش ملی دستاوردهای علوم ورزشی و سالمت اهواز، اهواز، دانشگاه علوم پزشکی اهواز. https://civilica.com/doc/813352
نوغانی دوخت بهمنی، محسن.، و میر محمد تبار، سیداحمد. (1396). فراتحلیل مبانی و کاربردها. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
هومن، حیدرعلی. (1392). راهنمای عملی فراتحلیل در پژوهش علمی. تهران: انتشارات سمت.
یعقوبی، نورمحمد.، دهقانی، مسعود و امیدوار، ملیحه. (1398). استقرار مدیریت منابع انسانی سبز در اکوسیستم کارآفرینی. پژوهشهای مدیریت منابع سازمانی، ۸ (۴)،۱31-149. URL: http://ormr.modares.ac.ir/article-28-27347-fa.html
Ahmad, S. (2015). Green Human Resource Management: Policies and Practices. Cogent Business & Management, 2, 1-13. https://doi.org/10.1080/23311975.2015.1030817
AlGhazali, B. M., & Afsar, B. (2021). Retracted: Green human resource management and employees' green creativity: The roles of green behavioral intention and individual green values. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 536-536. DOI: 10.1002/csr.1987
Amrutha, V. N. Geetha, S. N. (2020). A systematic review on green human resource management: Implications for social sustainability. Journal of Cleaner Production, 247, 119131.
Ansari, N. Y., Farrukh, M., & Raza, A. (2021). Green human resource management and employees proenvironmental behaviours: Examining the underlying mechanism. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 28(1), 229-238. https://doi.org/10.1002/csr.2044
Chaudhary, R. (2020). Green human resource management and employee green behavior: An empirical analysis. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 27(2), 630-641. https://doi.org/10.1002/csr.1827
Dumont, J., Shen, J., & Deng, X. (2017). Effects of green HRM practices on employee workplace green behavior: The role of psychological green climate and employee green values. Human resource management, 56(4), 613-627. https://doi.org/10.1002/hrm.21792
Dutta. S. (2012). Greening people: a strategic dimension. ZENITH International Journal of Business Economics & Management Research, 2 (2), 143-148. https://ssrn.com/abstract=2382034
Gholami, H., Rezaei, G., Saman, M. Z. M., Sharif, S., & Zakuan, N. (2016). State-of-the-art Green HRM System: sustainability in the sports center in Malaysia using a multi-methods approach and opportunities for future research. Journal of Cleaner Production, 124, 142-163. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.02.105
Haldorai, K.; Kim, W. G. & Garcia, R. F. )2022(. Top management green commitment and green intellectual capital as enablers of hotel environmental performance: The mediating role of green human resource management. Tourism Management, 88, 104431.
Hao, Q.; Yang, W. & Shi, Y. (2019). Characterizing the relationship between conscientiousness and knowledge sharing behavior in virtual teams: an interactionist approach. Computers in Human Behavior, 91, 42-51.
Huo, W., Li, X., Zheng, M., Liu, Y., & Yan, J. (2020). Commitment to human resource management of the top management team for green creativity. Sustainability, 12(3), 1008. https://doi.org/10.3390/su12031008
Jabbour, C.J.C. & Jabbour, A.B.L.S. (2015), Green Human Resource Management and Green Supply Chain Management, linking two emerging agendas. Journal of Cleaner Production, 12(3):1824-1833. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2015.01.052
Javed, F., & Cheema, S. (2017). An Empirical Investigation on the Impacts of the Adoption of Green HRM in the Agricultural Industry. Journal of Internet Banking and Commerce, 22(8), 1-14.
Jia, J., Liu, H., Chin, T., & Hu, D. (2018). The continuous mediating effects of GHRM on employees’ green passion via transformational leadership and green creativity. Sustainability, 10(9), 3237. https://doi.org/10.3390/su10093237
Marrucci, L.; Daddi, T. & Iraldo, F. (2021). The contribution of green human resource management to the circular economy and performance of environmental certified organisations. Journal of Cleaner Production, 319, 128859.
Masri, H. A., & Jaaron, A. A. (2017). Assessing green human resources management practices in Palestinian manufacturing context: an empirical study. Journal of cleaner production, 143, 474-489. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2016.12.087
Mousa, S. K. & Othman, M. (2020). The impact of green human resource management practices on sustainable performance in healthcare organisations: A conceptual framework. Journal of Cleaner Production, 243, 118595.
Nisar, Q. A., Haider, S., Ali, F., Jamshed, S., Ryu, K., & Gill, S. S. (2021). Green human resource management practices and environmental performance in Malaysian green hotels: The role of green intellectual capital and pro-environmental behavior. Journal of cleaner production, 311, 127504.
Paillé, P., Chen, Y., Boiral, O., & Jin, J. (2014). The impact of human resource management on environmental performance: An employee-level study. Journal of Business Ethics, 121(3), 451-466. DOI:10.1007/s10551-013-1732-0
Parida, S.; Ananthram, S.; Chan, C. & Brown, K. )2021(. Green office buildings and sustainability: Does green human resource management elicit green behaviors? Journal of Cleaner Production, 129764.
Qazi, W.; Qureshi, J. A.; Raza, S. A.; Khan, K. A. & Qureshi, M. A. (2020). Impact of personality traits and university green entrepreneurial support on students' green entrepreneurial intentions: the moderating role of environmental values. Applied Research in Higher Education.
Sarode, A. P., Patil, J., & Patil, D. T. (2016). A study of green HRM and its evaluation with existing HR practices in industries within Pune region. International journal of research in engineering, IT and social sciences, 6(4), 49-67. https://www.researchgate.net/publication/322076737
Shaikh, M. (2010). Green HRM: A requirement of 21st century. Research in Commerce and Management, 1(10), 122-127. https://doi.org/10.1177/0972150920907000
Suplico LT. (2009). Impact of green marketing on the students' purchase decision. International Business Research. 1; 8(SI. 2):71.
Zheng, Q. J.; Xu, A. X.; Kong, D. Y.; Deng, H. P. & Lin, Q. Q. (2017). Correlation between the Environmental knowledge, Environmental Attitude and behavioral intention of tourists for ecotourism in China. Applied Ecology and Environmental Research, 16(1):51-62. http://dx.doi.org/10.15666/aeer/1601_051062