بررسی و تحلیل کارآیی قوانین کیفری محیط زیست در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرم شناسی، اصفهان، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته حقوق عمومی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کاشمر، کاشمر، ایران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق بین الملل، دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی، اصفهان، ایران

چکیده

قوانین مربوط به حفظ از محیط زیست یکی از موضوعات مهم در زمینه محیط زیست است. در این زمینه قوانین کیفری می توانند نقش بسیار مهم در حفظ، نگهداری، پایداری و توسعه محیط زیست ایفاء نمایند. آنچه که در زمینه قوانین کیفری محیط زیست دارای اهمیت است میزان کارایی آنها و شناخت قوت و ضعف های موجود است. بنابراین در این پژوهش هدف شناخت و تحلیل کارایی قوانین کیفری محیط زیست در ایران بوده است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر داده های پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان مرتبط و آگاه به موضوع تشکیل داده است که در مجموع 75 نفر به صورت هدفمند پرسشگری شدند. روایی پرسش نامه با استفاده از نخبگان و پایایی نیز با ضریب کرونباخ برابر با 755/0 تایید شد. نتیجه نشان داد که کارایی قوانین محیط زیست در ایران در سطح کمتر از 05/0 متفاوت است که در این زمینه قوانین جلوگیری از آلودگی آب با مقدار 95/7 ، بیشترین تفاوت و کارایی را دارد. قوانین جلوگیری از آلودگی هوا با میانگین 51/6 و سپس قوانین صید و شکار با میانگین 05/6 در رتبه های دوم و سوم شناخته شده اند. آزمون دو جمله ای نشان می دهد که از مجموع 33 قانون مجازات، بیش از 28 مجازات در سطح کمتر از 05/0 معنادار بوده اند. قوانینی شامل مجازات عدم انجام معاینات فنی خودرو با میانگین 34/4؛ مجازات برداشت بی رویه آب(ایجاد چاه) با میانگین 33/4؛ و مجازات ساخت و ساز اراضی پیرامون رودخانه و... با میانگین 29/4 بیشترین کارایی را دارد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • احمدی، اصغر؛ خسروشاهی، قدرت الله؛ شاملو، باقر.(1396). حمایت کیفری از محیط زیست شهری در حقوق کیفری ایران، مجله اقتصاد شهری،دوره1، شماره2،ص.167-186.
  • پارسا، محمد متین؛ علیزاده نجد، سمیه.(1393). چالش های حقوق کیفری ایران در راستای حفاظت از محیط زیست،دومین همایش ملی و تخصصی پژوهش های محیط زیست ایران، همدان.
  • حاجی امیری، رامین؛ حاجی امیری، نسرین ؛ صفا، حسن.(1392). بررسی حقوق بین الملل و حقوق داخلی محیط زیست در ایران،اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران،
  • حاجی قاسمی، محمد؛ میلانی، علیرضا.(1398). نقدی بر رویکرد نظام کیفری ایران درقبال جرایم علیه محیط زیست (جغرافیای انسانی) با نگاهی بر کنوانسیون های بین المللی، مجله جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)،10 دوره10، شماره37،ص.329-344.
  • حشمتی، امین.(300). بررسی قوانین کیفری زیست محیطی و تاثیر در حفاظت از محیط زیست، مجله مطالعات علوم سیاسی، حقوق و فقه، دوره3، شماره1،ص.169-181.
  • خالقی، ابوالفتح؛ رشنوادی، حجت الله.(1392). سیاست تقنینی کیفری ایران در صیانت از منابع آب با عنایت به اسناد بین المللی، مجله پژوهش حقوق کیفری، دوره1، شماره 3، ص.119-141.
  • خان پور، لیلا؛ رحیمی، محمد مهدی؛ پیوندی، رضا.(1398). تحلیل و بررسی نقش قوانین کیفری ایران در حفاظت از محیط زیست و توسعه پایدار مقاصد گردشگری، مجله نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره 11، شماره 4، ص.59-87.
  • عبداللهی، محسن.(1386). حمایت کیفری از محیط زیست: تاملی بر بایسته های حقوق کیفری زیست محیطی، مجله علوم محیطی، دوره5، شماره1،ص.97-117.
  • لطفی، عبدالرضا؛ پورآذر، نیر.(1397). مسئولیت کیفری ناشی از تخریب محیط زیست، مجله علامه، دوره 17، شماره 52،ص.125-154.
  • موسوی، معصومه؛ مددی، مهناز.(1400). ضرورت حمایت قوانین حقوقی و کیفری از محیط زیست، مجله مطالعات حقوق، دوره 1، شماره 20، ص.21-33.
  • نادری، شیما؛ مطلبی، مجید. (1401). حمایت کیفری از حق بر محیط‌زیست، مجله تمدن حقوقی، دوره5، شماره10،ص.49-69.
  • نوجوان، محمدرضا؛ بیگی، جمال. (1400). حفاظت از محیط زیست در نظام سیاست گذاری ملی و بین المللی، مجله جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، دوره11، شماره3، ص.761-777.
  • وهاب‌زاده، عبدالحسین.(1377). مراقبت از زمین: راهبردی برای زندگی پایدار. چاپ اول، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
  • Abessa, D., Famá, A., & Buruaem, L. (2019). The systematic dismantling of Brazilian environmental laws risks losses on all fronts. Nature ecology & evolution, Vol.3, No.4, pp.510-521.
  • Faure, M. (2017). The development of environmental criminal law in the EU and its member states. Review of European, Comparative & International Environmental Law, Vol. 26, No.2, pp. 139-146.
  • Kates, R. W. Parris, T.M. and Leiserowitz, A. A. (2005). What is sustainable development? Goals, indicators, values, and practice. Environment, Vol.47, No.2, pp. 10-21.
  • Lynch, M. J. (2020). Green criminology and environmental crime: Criminology that matters in the age of global ecological collapse. Journal of White Collar and Corporate Crime, Vol.1, No.1, pp.50-61.
  • Mwanza, R. (2018). Enhancing accountability for environmental damage under international law: Ecocide as a legal fulfilment of ecological integrity. Melbourne Journal of International Law, Vol. 19, No.2, pp. 586-613.
  • St John, D., Brannan, C., Beiderwieden, H., Fountain, J., Larson, M., Lydic, J., & Stegman, L. (2020). Environmental Crimes. Am. Crim. L. Rev, Vol. 57, No.2, pp. 567-671.
  • Toro, J. Requena, I. and Zamorana, M. (2009). Environmental impact assessment in Colombia: Critical analysis and proposals for improvement. Environmental Impact Assessment Review, Vol. 29, No. 1, pp. 79-86.
  • van Uhm, D. P., & Nijman, R. C. (2022). The convergence of environmental crime with other serious crimes: Subtypes within the environmental crime continuum. European Journal of Criminology, Vol. 19, No. 4. Pp. 542-561.
  • White, R. (2017). Reparative justice, environmental crime and penalties for the powerful. Crime, Law and Social Change, Vol. 67, No.1, pp. 117-132.
  • Wortley, R., & Townsley, M. (2016). Environmental criminology and crime analysis: Situating the theory, analytic approach and application. In Environmental criminology and crime analysis (pp. 20-45). Routledge.‏

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار