اکوتوریسم و پایداری محیط زیست روستایی در شهرستان رودبار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

2 دکتری گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران

چکیده

اکوتوریسم پاسخگوی نیازهای فعلی زیست‌بوم‌ها است و به‌جای صدمه زدن به محیط‌زیست، به حفظ و بسط فرصت‌هایی برای تداوم حیات آن‌ها در آینده کمک می‌کند. انگیزه اصلی در اکوتوریسم پایدار، سفر به طبیعت و بازدید از جذابیت‌های طبیعی ناحیه‌ای خاص ازجمله ویژگی‌های کالبدی و فرهنگ بومی آن است. هدف پژوهش حاضر واکاوی اثرات اکوتوریسم بر پایداری زیست‌محیطی نواحی روستایی شهرستان رودبار است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی-تحلیلی است. جمع‌آوری اطلاعات از طریق مطالعات اسنادی، کتابخانه‌ای، پرسشنامه و نظرسنجی از صاحب‌نظران و مسئولین و مشاهدات میدانی صورت گرفته است. برای تحلیل داده‌ها نیز از نرم‌افزارهای ArcGIS و Spss و آزمون ANOVA و روش مدل سنجش پایداری پرسکات آلن استفاده‌شده است. نتایج تحقیق نشان داد میزان درجه سطح پایداری زیست‌محیطی در روستاهای مورد مطالعه متفاوت است به‌طوری‌که روستای شیرکوه با میزان پایداری 723/0 (سطح خوب) در بالاترین سطح پایداری در بین روستاهای مورد مطالعه دارد. روستاهای حلیمه جان با 689/0 و شهربیجار نیز با 687/0 در جایگاه‌های بعدی قرارگرفته‌اند. روستای کلشتر با 182/0 بدترین سطح پایداری را داشته و در وضعیت ناپایدار قرار دارد. همچنین نتایج آزمون آنووا در شاخص‌های زیست‌محیطی نشان داد که روستاهای شیرکوه، حلیمه‌جان و شهربیجار، با توجه به بررسی‌ نتایج داده‌های بدست آمده و نظرات متخصصان رتبه‌های اول تا سوم قرارگرفته و از میانگین سطح پایداری مطلوبی برخوردار هستند. روستای کلشتر نیز در پایین‌ترین رتبه قرار دارد. در نهایت می توان گفت اکوتوریسم در محدوده مورد مطالعه قابلیت این را دارد که بنیان توسعه گردشگری سبز در فضاهای روستایی بنا نهد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  • آبی، فاطمه. قنبری، سیروس. طولابی نژاد، مهرشاد. (1400). بررسی اثرات توسعه اکوتوریسم بر پایداری سکونت‌گاه­های روستایی (موردمطالعه: شهرستان سرباز). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه‌ریزی منطقه‌ای،11(44)، 269-290.
  • اکبریان، محمد.(1400).ارزیابی اثرات زیست‌محیطی توسعه ژئوتوریسم در جزیره هرمز،فصلنامه پژوهش‌های ژئومورفولوژی کمی، 10(1)، 39-20.
  • امینیان و همکاران(1391)بررسی فرصت­ها و چالش­های توسعه پایدار اکوتوریسم ایران، دومین همایش ملی راهکارهای توسعه اقتصادی با محوریت برنامه­ریزی منطقه­ای، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی سنندج.
  • امینی کاشانی، امین. علی­الحسابی، مهران. (1400). برنامه‌ریزی توسعه گردشگری روستایی مبتنی بر اکوتوریسم پایدار مورد پژوهی ناحیه کجور در استان مازندران. مجلهگردشگری و توسعه. 10(4). 111-89.
  • ابراهیم‌زاده،عیسی،کاشفی دوست،دیمن،(1397)،" ارزیابی پایداری منطقه‌ای با رویکرد اقتصاد سبز مورد شناسی؛ شهرستان‌های استان آذربایجان غربی"، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه‌ای، شماره 27.
  • حقی، محمدرضا و حیدرزاده، احسان. (1401). عوامل پیشران در تحقق گردشگری پایدار شهری با رویکرد اکوتوریسم (نمونه موردی: شهر خوانسار). گردشگری و توسعه.11(2). 36-19.
  • رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا و مهدوی، داوود(1385). راهکارهای توسعه گردشگری روستایی با استفاده از مدل SWOT: دهستان لواسان کوچک. فصلنامه مدرس علوم انسانی، دوره 10، شماره45. 30-1.
  • عالی نگین، صادقی لقمان (1400). ارزیابی میزان تأثیرگذاری عوامل مؤثر بر توسعه اکوتوریسم در نواحی روستایی (مطالعه موردی: مسیر گردشگری اورامانات). مسکن و محیط روستا; ۴۰ (۱۷۴) :۲۸-۱۵
  • کبری ‌زردخانه، ‌سعید ‌و ‌بمانیان، ‌محمدرضا‌.(‌1387). اکوتوریسم ‌روستایی ‌و ‌نقش ‌آن ‌در توسعه‌ پایدار ‌روستای‌ کندوان. فصلنامه‌ روستا‌ و ‌توسعه، 11(1).150-131.
  • شهریاری، زهره. شریعت پناهی، مجید ولی. فرجی راد، عبدالرضا. (1396). تحلیل نقش اکوتوریسم در پایداری منابع زیست‌محیطی و اجتماعی مناطق روستایی در راستای توسعه پایدار (مطالعه موردی شهرستان خوانسار). فصلنامه علمی و پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 10(1)، 161-145.
  • Bell, S., & Morse, S. (2013). Measuring sustainability: Learning from doing, Routledge.
  • Butarbutar, R., & Soemarno, S. (2013). Environmental effects of ecotourism in Indonesia. Journal of Indonesian Tourism and Development Studies, 1(3), 97-107.
  • Caalders,‌ J.‌ )2002(.‌ Rural tourism development: a network perspective.‌ Wageningen‌ University‌ and‌ Research.
    Dorobantu,‌M.‌R.,‌&‌Nistoreanu,‌P.‌)2012(.‌Rural‌ Tourism‌and‌Ecotourism‌–‌the‌Main‌Priorities‌in‌ Sustainable‌Development‌Orientations‌of‌Rural‌ Local‌ Communities‌ in‌ Romania.‌ Economy Transdisciplinarity Cognition.‌ Economy‌ Transdisciplinarity‌ Cognition,‌ XV,‌ 259-266.
  • Howitt, J., & Mason, C. W. (2018). Ecotourism and sustainable rural development in Pérez Zeledón, Costa Rica. The Journal of Rural and Community Development, 13(1), 67–84.
  • Nestoroska, Ivanka (2012). Identifying tourism potentials in Republic of Macedonia through regional approach. Procedia - Social and Behavioral Sciences 44: pp 95 – 103.
  • Roxas, F. M. Y., Rivera, J. P. R., & Gutierrez, E. L. (2020). Framework for creating sustainable tourism using systems thinking. Current Issues in Tourism, 23(3), 280-296.
  • Saghaei, M. & Alizadeh, S. (2013). Feasibility of rural tourism product in the city pave. Quarterly geographical space program, 19(11): 1-70. (In Persian).
  • Teeroovengadum, V.(2019), "Environmental identity and ecotourism behaviours: examination of the direct and indirect effects", Tourism Review, Vol. 74 No. 2, pp. 280-292. https://doi.org/10.1108/TR-11-2017-0190.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار